Στη ρωγμή του χρόνου ,,,,

Κυριακή 3 Απριλίου 2011

H τέχνη του Μπονσάι

        Από την τέχνη του Μπονσάι μπορεί κανείς να πάρει αρκετά διδάγματα και πολλές ευχάριστες στιγμές. Χαλάρωση, ηρεμία, δυναμική αισθητική, ομορφιά, ακόμα και μαθήματα παιδαγωγικής ψυχολογίας, γιατί κάθε δέντρο εκφράζει ένα διαφορετικό χαρακτήρα, τον οποίο ο καλλιτέχνης μπορεί να μάθει να διορθώνει, να βελτιώνει, να εκπαιδεύει. Γιατί κατά την αρχαία ανατολική φιλοσοφία έχουν και τα δέντρα μία ψυχή.   
        Αλλά από όλες αυτές τις αρετές και τις διδασκαλίες που μπορεί να μας προσφέρει ένα Μπονσάι, ίσως μία είναι αυτή που ξεχωρίζει. Η τέχνη του Μπονσάι μας δίνει την υπομονή, μία αρετή που σήμερα χρειάζεται ιδιαιτέρως σ' αυτή την κοινωνία της βιασύνης, του "όλα fast". Η υπομονή είναι μια αρετή που μας κάνει να γινόμαστε καλύτεροι και ανώτεροι κάθε μέρα, γιατί δεν περιμένουμε τα γρήγορα αλλά εφήμερα αποτελέσματα που επιδιώκει ο σύγχρονος κόσμος. Η προσπάθειά μας είναι συνεχόμενη, χωρίς να υποκύπτουμε σε απογοητεύσεις, χωρίς να κάνουμε ποτέ ούτε βήμα πίσω στα ήδη κατακτημένα. Οι Κινέζοι βουδιστές έλεγαν ότι η υπομονή είναι το κλειδί για τη Νιρβάνα, το κλειδί για την Ευδαιμονία. Και ίσως εξαιτίας αυτής της σημερινής έλλειψης υπομονής και επιμονής να υπάρχουν τόσοι άνθρωποι δυστυχισμένοι στον πλανήτη μας. Η Τέχνη του Μπονσάι μπορεί λοιπόν, όπως έκανε και πριν από αιώνες στην Ανατολή, να βοηθήσει το σύγχρονο άνθρωπο να εναρμονιστεί καλύτερα με τη φύση και να γίνει πιο ευτυχισμένος, αναπτύσσοντας πολλές αρετές.
        Αλλά πώς ορίζεται ακριβέστερα ένα Μπονσάι; Γιατί, κακά τα ψέματα, το να έχει κανείς ένα δέντρο μέσα σε μία γλάστρα, έστω ρηχή, δεν κάνει αναγκαστικά ένα Μπονσάι. Ένα Μπονσάι είναι μία καλλιτεχνική απομίμηση ενός φυσικού δέντρου σε μικρογραφία. Μονάχα μπορεί να υπάρχει σ' ένα δοχείο. Είναι, στην ουσία, ένα έργο τέχνης φτιαγμένο από το ανθρώπινο χέρι, μέσα από λεπτό χειρισμό και ειδικές φροντίδες, για το οποίο χρησιμοποιούνται ως υλικό τα φυσικά φυτά. Πάνω απ' όλα είναι μία απατηλή εικόνα ενός πραγματικού δέντρου.  
Το στιλ με εκτεθειμένες ρίζες (παραλλαγή οι ρίζες πάνω σε βράχο) είναι επίσης από τα πιο εντυπωσιακά. Οι ρίζες αναπτύσσονται ελεύθερα πάνω στο έδαφος, θυμίζοντας εκείνα τα μεγάλα τροπικά δέντρα που φυτρώνουν σε βάλτους, με ρίζες που υψώνονται πάνω από το επίπεδο του εδάφους και του νερού.
        Το Μπονσάι είναι μια μορφή τέχνης. Όπως κάθε εικαστική τέχνη, περιέχει όλα τα ουσιαστικά αισθητικά στοιχεία: σύνθεση, ισορροπία, προοπτική, βάθος, υφή, χρώμα κ.λ.π. Η αναλογία μ' ένα τοπίο ζωγραφικής είναι κατάλληλη, με τη διαφορά ότι το έργο τέχνης του Μπονσάι ποτέ δεν είναι τελειωμένο. Είναι ζωντανό, έχει μια έντονη δυναμική που απαιτεί από τον καλλιτέχνη μία συνεχόμενη προσπάθεια και υπευθυνότητα. Χρειάζεται να διατηρείται συνέχεια, για να μη χάσει την ομορφιά και τη γοητεία του, και εφόσον τα δέντρα μπορεί να ζήσουν πολλούς αιώνες, το ζωντανό και δυναμικό αυτό έργο τέχνης κληρονομείται από γενιά σε γενιά.  

        Οι Κινέζοι έχουν μια μακρόχρονη κηπουρική παράδοση. Ήταν ένας από τους πρώτους γνωστούς πολιτισμούς, μαζί με τον αιγυπτιακό και τον περσικό, που ανέπτυξαν σε μεγάλο βαθμό αυτή την τέχνη του εξωραϊσμού της Φύσης και την ικανότητα να δημιουργούν πανέμορφους κήπους. Μπορεί κανείς να παρακολουθήσει την ιστορία των πρώτων κινέζικων κήπων μέχρι τη δυναστεία Τσανγκ (6ος-7ος αιώνας π.Χ.).   
        Τα στοιχεία που έγινε δυνατό να συλλεχθούν γι' αυτό το μακρινό παρελθόν, και ιδιαίτερα για την τέχνη του Μπονσάι, είναι αυτά που μας κληροδότησαν οι αρχαίες παραδόσεις. Ήδη τα κινέζικα ζωγραφισμένα ρολά που χρονολογούνται στο 600 μ.Χ. παριστάνουν μικρογραφίες δέντρων σε όμορφα μικρά κεραμικά δοχεία. Πιθανόν ήταν Κινέζοι βουδιστές μοναχοί που τον 10ο ή 11ο αιώνα μετέφεραν στην Ιαπωνία το Μπονσάι ως θρησκευτικό αντικείμενο. Ο κινέζικος Βουδισμός, και ειδικά ο Βουδισμός Ζεν έδινε πολλή σημασία στην τέχνη του Μπονσάι, ως ένα ακόμα μέσο πνευματικής διαμόρφωσης των μοναχών. Πιθανόν λόγω της τεράστιας υπομονής και επιμονής που χρειάζονται για την άσκησή της.  




















Το στιλ "σκούπα" είναι επίσης πολύ κλασσικό, αλλά και πολύ φυσικό, γιατί τα περισσότερα δέντρα στη φύση υιοθετούν αυτό το σχήμα. Ο κορμός είναι ίσιος και τα κλαδιά τακτοποιούνται προς τα πάνω σαν μία ανάποδη σκούπα. Εδώ η κύρια γοητεία είναι το λεπτεπίλεπτο πλέγμα των κλαδιών, που κυρίως το χειμώνα στα φυλλοβόλα δέντρα μπορεί να δείχνει πανέμορφο.




Το στιλ "καταρράκτης", με την παραλλαγή του "ημικαταρράκτη", είναι πολύ παλιό κινέζικο στιλ και το εμπνεύστηκαν από τα δέντρα που μεγαλώνουν σε γκρεμούς και στα κοιλώματα των βράχων. Πρέπει να έχει ένα κοντό κωνικό κεφάλι, αλλά μ' έναν κορμό αρκετά χοντρό, καμπυλωμένο όσο το δυνατόν πιο κοντά στο χείλος της γλάστρας, με τα κλαδιά του να πέφτουν κάτω από το επίπεδο του χώματος. Αν όμως παραμένει οριζόντια, παράλληλα με το έδαφος, ονομάζεται "ημικαταρράκτης". Η ευαισθησία και η μαγεία που περικλείει αυτό το στιλ το κάνουν ένα από τα δυσκολότερα αλλά και συγχρόνως από τα πιο όμορφα.


Το άτυπο όρθιο χαρακτηρίζεται από ένα σχήμα σαν ελαφρό "S" στον κορμό, με κλίση ανάμεσα στις 10 με 20 μοίρες από την κάθετη. Αυτό το γεγονός επιτρέπει μεγαλύτερη ελευθερία σχεδιασμού και αποδέσμευση από τους πολύ αυστηρούς κανόνες του τυπικού όρθιου στιλ. Ένας χρυσός κανόνας όμως υπάρχει: να μην ξεκινούν ποτέ κλαδιά από το εσωτερικό μέρος των καμπυλών του κορμού

τα παραπάνω δένδρα βιώνουν τη ζωή τους στο μπαλκόνι μου ,  είναι ένα δείγμα του σεβασμού και της αγάπης μου για τη φύση  , τρέφονται και ζούν  απο εμένα ,και δίνουν ζωή και τροφή σε μένα !

............από εμένα κι εγώ από αυτά

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου